Postanowienie w przedmiocie przedłużenia terminu zwrotu podatku VAT – czy jest jakaś skuteczna forma zaskarżenia takiego rozstrzygnięcia (wyrok NSA I FSK 1133/13)?

Do niedawna podatnicy oczekujący na zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, w sytuacji kiedy organ podatkowy powołując się na treść art. 87 ust. 2 ustawy VAT oraz konieczność dodatkowego zweryfikowania zasadności zwrotu przedłużał ustawowy termin wydając postanowienie odpowiedniej treści , pozostawali niemal bezsilni, a nie zawsze - w sytuacji jeżeli zwrot będzie zasadny - pocieszeniem będą  wypłacone podatnikowi odsetki.

 

Dotychczas sądy administracyjne twierdziły, że postanowienie wydane przez organ podatkowy przedłużające termin zwrotu podatku VAT nie podlega kognicji sądów administracyjnych. Przełomowy w tym zakresie wydaje się być jednak wyrok NSA z dnia 10 lipca 2013 sygn. I FSK 1133/13, w którym sąd uznał, iż postanowienie takie jako akt inny niż decyzje czy zaskarżalne postanowienia z zakresu administracji publicznej podlega kontroli sprawowanej przez sady administracyjne.

NSA wskazał, że Sąd pierwszej instancji nie dostrzegł regulacji zawartej w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Stosownie do treści tego przepisu kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

W dalszej części uzasadnienie Sąd wskazał, iż przedmiotem zaskarżenia do sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 PPSA mogą być akty lub czynności, które spełniają następujące warunki:
1) nie mają charakteru decyzji lub postanowienia, wydanych w postępowaniu jurysdykcyjnym, egzekucyjnym lub zabezpieczającym i zaskarżalnych na podstawie art. 3 § 2 pkt 1-3 PPSA

2) akt lub czynność muszą mieć charakter zewnętrzny, tj. muszą być skierowane do podmiotu niepodporządkowanego organizacyjnie ani służbowo organowi wydającemu dany akt lub podejmującemu daną czynność – czyli np. do podatnika podatku VAT.

3) akt lub czynność muszą być skierowane do indywidualnego podmiotu (w rozstrzyganej sprawie postanowienie skierowane było do podatnika, który złożył deklarację wykazującą kwotę nadwyżki podatku do zwrotu).

4) akt lub czynność muszą mieć charakter publicznoprawny - zwrot nadwyżki podatku od towarów i usług, a tym bardziej przedłużenie terminu do jego zwrotu, mieści się w zakresie działania administracji publicznej.

5) co szczególnie istotne: akt lub czynność musi "dotyczyć" uprawnień lub obowiązków, wynikających z przepisów prawa.

Zdaniem NSA zarówno samo prawo do zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług, jak też termin zwrotu wynika z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, a zwłaszcza z art. 87 ust. 1, ust. 2, ust. 6, art. 99 ust. 12 ustawy o VAT. W szczególności z art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT wynika uprawnie organu administracji podatkowej do wydania ww. aktu administracyjnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej.

Zaskarżony indywidualny akt naczelnika urzędu skarbowego w sprawie przedłużenia czasu zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług, w opinii NSA spełnia zatem wszystkie kryteria wynikające z art. 3 § 2 pkt 4 PPSA, a zatem podlega kontroli sądowoadministracyjnej.