Różnice kursowe przy przeliczaniu podatku VAT nie są kosztem podatkowym – wyrok NSA sygn. II FSK 1545/11.

Spółka prowadząc działalność gospodarczą poza granicami kraju zapytała czy ma prawo rozpoznawać dla celów podatku dochodowego jako koszty uzyskania przychodów ujemne różnice w kursach powstałe na kwocie podatku od wartości dodanej należnego do zapłaty na rzecz właściwego organu podatkowego w krajach Wspólnoty Europejskiej, w których Spółka jest zarejestrowana dla celów tego podatku?

Zdaniem Spółki, prowadząc działalność gospodarczą w innych krajach Wspólnoty Europejskiej i będąc zarejestrowaną dla celów podatku od wartości dodanej Spółka ma obowiązek rozliczania go w deklaracjach podatkowych w walucie tego kraju. W konsekwencji, w przypadku gdy z deklaracji podatkowej wynika konieczność zapłacenia na rzecz właściwego organu podatkowego kwoty należnego podatku od wartości dodanej, mogą pojawić się ujemne różnice opisane w stanie faktycznym. Według Spółki, koszty te należy potraktować analogicznie do różnic w kursach powstających przy wystawianiu przez Spółkę faktur VAT w krajach Wspólnoty Europejskiej, w których Spółka jest zarejestrowana dla celów podatku od wartości dodanej. Należy więc uznać, że ponoszone przez Spółkę ujemne różnice w kursach walut obcych przy dokonywaniu zapłaty podatku należnego na rzecz administracji podatkowej w innych krajach Wspólnoty Europejskiej spełniają warunki do uznania ich za koszt uzyskania przychodu stosownie do art. 15 ust. 1  updop.

Organ uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu przywołał treść art. 12 ust. 4 pkt 9 i art. 16 ust. 1 pkt 46 updop wskazując, że powyższe regulacje stanowią praktyczną realizację zasady neutralności podatku od towarów i usług dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na gruncie updop. W polskim systemie prawnym podatek od towarów i usług obowiązujący na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jest odpowiednikiem podatku od wartości dodanej funkcjonującego w innych państwach Unii Europejskiej.

Skarga podatnika została oddalona. Skutkiem wniesienia skargi kasacyjnej NSA podzielając pogląd wyrażony w wyroku z dnia 23 marca 2012 r. sygn. akt II FSK 1508/10, przyjął, że to, iż różnice w wycenie kwot podatku od towarów i usług, wynikające z ryzyka kursowego, nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 updop  nie oznacza, że są one kosztem podatkowym. Sąd wskazał, że przepis art. 15a ust. 1  updop  wyodrębnia różnice kursowe m.in. w kosztach podatkowych, to jednak nie mają one autonomicznego charakteru. Dopiero, jeżeli wynikający z transakcji gospodarczej wydatek ma związek z przychodem i zostanie uznany za koszt podatkowy, to również różnice kursowe z takim wydatkiem (kosztem uzyskania przychodów) związane mogą zostać uznane za koszt podatkowy". Zdaniem NSA w powołanej powyżej sprawie, "Istota różnic kursowych polega na urealnieniu przychodów i kosztów podatkowych z tytułu zmian kursów waluty. Jeżeli więc w określonym stanie faktycznym nie ma kosztu uzyskania przychodu, to nie ma również podstawy do jego urealniania. W przypadku podatku od towarów i usług ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wyraził zasadę, że podatek ten nie wywołuje na jej gruncie skutków podatkowych. Jest neutralny podatkowo.

Ponadto Sąd wskazał – nie podzielając poglądu podatnika- że na gruncie rozpatrywanej sprawy rozróżnienie pojęć podatku od wartości dodanej i podatku od towarów i usług nie jest zasadne, bowiem mechanizm i konstrukcja prawna podatku określanego na gruncie prawa krajowego jako "podatek od towarów i usług", a na gruncie prawa unijnego jako "podatek od wartości dodanej" są identyczne. W tym sensie powyższe pojęcia są synonimami, opisującymi ten sam podatek.