Nabycie wierzytelności poniżej wartości nominalnej (wyrok NSA z dnia 27 lipca 2012r., sygn. I FSK 505/12 )

Wydawać by się mogło, iż kwestia nabycia wierzytelności poniżej wartości nominalnej została wyjaśniona w sposób w miarę przystępny i nie powinna budzić większych wątpliwości - m.in. w wyroku TSUE z dnia 27 października w sprawie GFKL Financial Services C-93/10  czy wyrok 7 Sędziów NSA z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt I FPS 5/11.  Nic bardziej mylnegoJ

Organy podatkowe, w wydawanych interpretacjach wciąż kwestionują prezentowane przez podatników poglądy wskazując, że każdy obrót wierzytelnościami (nabycie) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej. Walka trwa do samego końca ponieważ korzystne dla podatnika rozstrzygnięcia wojewódzkich sądów administracyjnych są zaskarżane, a głos w sprawie po raz kolejny zabrać musiał NSA.

W wyroku z dnia 27 lipca 2012r., sygn. akt I FSK 505/12 NSA rozstrzygał kwestię, czy podatnik prowadząc działalność gospodarczą, polegającą na nabywaniu wierzytelności, płacąc zbywcom niższą cenę od wartości wierzytelności, a następnie odzyskując na własny rachunek i we własnym imieniu te wierzytelności od dłużników, albo je sprzedając, korzysta ze zwolnienia odnoszącego się do usług pośrednictwa finansowego z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT.

Rozpoznając skargę kasacyjną wniesioną przez Ministra Finansów, NSA powołując powyższy wyrok TSUE, wskazał że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej.

Również na gruncie ww. wyroku TSUE Sąd krajowy zwrócił uwagę, iż różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. W takie sytuacji, zdaniem Sądu nabywca wierzytelności płaci po prostu cenę za rynkową wartość wierzytelności i nie otrzymuje wynagrodzenia za swoje usługi, a zbywca z ekonomicznego punktu widzenia nie dokonuje żadnego faktycznego potrącenia z tej wartości, lecz tylko akceptuje taką cenę, którą nabywca jest gotowy uiścić

Oddalając skargę MF, Sąd powołał również wskazywany wyrok NSA z marca 2012r., z którego wnika, iż żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Jako istotny został wskazany warunek sprowadzający się do tego, by cena nabycia wierzytelności odzwierciedlała ich rzeczywistą wartość ekonomiczną.