Zbycie wierzytelności po wcześniejszym skorzystanie z ulgi na złe długi (wyrok WSA w Warszawie syg. III SA/Wa 2609/11)

W poprzednim wpisie opisałem podstawowe kroki jakie należy podjąć chcąc skorzystać z tzw. ulgi na złe długi. Dzisiaj chciałbym zatrzymać się przy problemie sprzedaży wierzytelności po skorzystaniu przez podatnika z ulgi na złe długi – a konkretnie zastanowić się nad kwestią, czy jeśli sprzedajemy wierzytelność, w związku z którą (jej nieściągalnością) skorzystaliśmy z ulgi, to czy powstaje obowiązek skorygowania podatku VAT należnego?

Stanowisko organów podatkowych wyrażane w wydawanych interpretacjach indywidualnych zdaje się być (nie po raz pierwszy) zbyt profiskalne. Z obowiązujących przepisów ustawy o VAT – tj. literalnego brzmienia art. 89a nie wynika taki obowiązek. Co prawda w art. 89a ust. 4 ustawy wskazano na konieczność dokonania korekty, w przypadku jeżeli nieściągalna wierzytelność zostanie uregulowana w jakiejkolwiek formie ale czy pod tym pojęciem rozumieć należy również sprzedaż tej wierzytelności – czyli czy uregulowanie (skutkujące korektą) następuje również wraz z przekazaniem określonej kwoty pieniężnej przez kupującego dług?

Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie warto podeprzeć się stanowiskiem wyrażonym niedawno przez WSA w Warszawie w wyroku z 29 czerwca 2012r. Sygn III SA/Wa 2609/11.

Sąd uchylając zaskarżoną interpretację wskazał, że z literalnego brzmienia art. 89a ustawy o VAT wynika, że nie mają one zastosowania, do podatników VAT, którzy po skorzystaniu ze swoistej ulgi, dokonają sprzedaży wierzytelności na rzecz osoby trzeciej. WSA zwrócił również uwagę na kwestię, iż warunek przewidziany art. 89 ust. 4 ww ustawy- tj. "wierzytelności nie zostały zbyte" odnosi się wyłącznie do wierzytelności wobec, których podatnik nie korzystał z ulgi przewidzianej treścią art. 89a w postaci możliwości skorygowania VAT należnego dotyczącego dostaw towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Odnosząc się do stanowiska Ministra Finansów Sąd podkreślił, że zmiana po stronie wierzyciela, do której dochodzi w wyniku sprzedaży wierzytelności i wiążąca się z tą sytuacją zapłata wynagrodzenie (za sprzedaż wierzytelności) nie stanowi spłaty długu. Tym samym nie ma żadnej uzasadnionej podstawy by twierdzić, że wynagrodzenie, które płaci osoba trzecia za nabycie wierzytelności i wstąpienie w prawa wierzyciela oznacza uregulowanie długu - "uregulowanie należności" o którym mowa w art. 89a ust. 4 ustawy o VAT.

O uregulowaniu należności w rozumieniu ww przepisu w opinii Sądu można mówić, gdy podatnik-sprzedawca (wierzyciel) otrzyma w jakiejkolwiek formie od dłużnika bądź osoby trzeciej działającej za dłużnika, czy też w drodze egzekucji należność (dług).

Reasumując zdaniem Sądu zbycie  wierzytelności na rzecz osób trzecich, wobec której podatnik skorzystał z ulgi na tzw. złe długi, przewidzianej w treści art. 89a ust. 1 ustawy nie generuje po stronie zbywcy (podatnika–sprzedawcy - wierzyciela) obowiązku dokonania korekty zwiększającej, o której mowa w art. 89a ust. 4. ustawy o VAT.