Prawo do odliczenia - czynności dokonane przed rejestracją spółki (rozpoczęciem działalności) - wyrok TSUE C-280/10 oraz NSA I FSK 355/12.

Czy prawo do pomniejszenia podatku należnego o naliczony powstaje tylko w przypadku, gdy podatnik dochował czynności formalnych związanych z rejestracją w urzędzie skarbowym?

Czy podmiotem dokonującym odliczenia może być tylko ten kto nabył określony towar/usługę? Czy również jest możliwe aby odliczenia dokonała spółka, której wspólnicy przed formalnym rozpoczęciem działania przez spółkę nabyli określone towary/usługi?

Jak najbardziej jest to możliwe i dopuszczalne przez przepisy. Odstępstwo od zasady odliczenia godziłoby przecież w podstawową zasadę podatku VAT – jego neutralność dla przedsiębiorcy, który wypełnia definicję podatnika.

Oczywiście, jak zawsze w podatkach, diabeł tkwi w szczegółach. Powyższą kwestię przedstawię na podstawie niedawnego rozstrzygnięcia NSA, który w wyroku z dnia 20 lipca w sprawie I FSK 355/12, w oparciu o udzieloną przez TSUE odpowiedź, w sprawie Kopalni Trawertyn nr C-280/10, związany rozstrzygnięciem Trybunału wydał korzystne dla Podatnika rozstrzygnięcie.

Sprawa dotyczyła możliwości odliczenia przez spółkę VAT-u, w związku z wniesieniem aportu niepieniężnego, którego przedmiotem była nieruchomość, nabyta uprzednio przez wspólników. Nabywając nieruchomość wspólnicy jako osoby fizyczne nie odliczyły podatku. Chcąc odliczyć podatek naliczony (wspólnikom) Spółka spotkała się ze sprzeciwem organów podatkowych. Po wszelkich odwołaniach, skargach, sprawa trafiła przed oblicze NSA, który posiłkował się opinią TSUE wyrażoną w wyroku C-280/10.

Odnosząc się do zaistniałej sytuacji NSA (powtarzając stanowisko Trybunału) uznał, że w sytuacji, gdy wspólnicy spółki przed jej rejestracją oraz identyfikacją do celów podatku VAT dokonali inwestycji niezbędnych do przyszłego wykorzystywania nieruchomości przez ich spółkę, to można uważać ich za podatników dla potrzeb podatku VAT. Zasadniczo więc, zdaniem Sądu, mogą oni dochodzić prawa do odliczenia podatku naliczonego. Okoliczność, że wniesienie nieruchomości do spółki przez jej wspólników jest czynnością zwolnioną z podatku VAT, oraz fakt, że omawiani wspólnicy nie pobierają podatku VAT od tej czynności, nie mogą skutkować obciążeniem ich kosztem podatku VAT w ramach ich działalności gospodarczej.

Dodać należy, iż przepisy dyrektywy 112 sprzeciwiają się przepisom krajowym, które nie umożliwiają ani wspólnikom spółki, ani tejże spółce dochodzenia prawa do odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z wydatkami inwestycyjnymi dokonanymi przez rzeczonych wspólników przed zawiązaniem i rejestracją powyższej spółki, na potrzeby i cele jej działalności gospodarczej.

Natomiast jeśli idzie o kwestię wystawienia faktury na inny podmiot (nie Spółkę, która chciała odliczyć VAT) NSA powołując stanowisko TSUE wskazał, że dane podatnika mogą zostać skutecznie ustalone również za pomocą środków innych niż faktura, a wymóg posiadania faktury we wszystkich punktach zgodnej z przepisami dyrektywy mógłby podważyć prawo podatnika do odliczenia. Niezgodne z przepisami unijnymi byłaby praktyka krajowa odmawiająca odliczenia Spółce podatku, jeżeli faktura, wystawiona przed rejestracją oraz jej identyfikacją do celów podatku VAT, została wydana na przyszłych wspólników tejże Spółki.