Powstanie obowiązku podatkowego w przypadku wpłaty wadium (wyrok NSA sygn. I FSK 834/11)

Analizując powyższą kwestię zacząc należy od wskazanej w art. 704 KC definicji wadium, zgodnie z ktorym w warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty.

Instytucja wadium określona przewidziana została także w art. 45 ustawy Prawo zamówień publicznych, w myśl którego zamawiający żąda od wykonawców wniesienia wadium, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie Prawa zamówień publicznych. Zgodnie z art. 148 ww. ustawy jeżeli wadium było wpłacone w pieniądzu, wykonawca może wyrazić zgodę na zaliczenie kwoty wadium na poczet zabezpieczenia.

W wyroku z dnia 20 marca 2012r. Sąd uwzględniając skarge Organu podkreślił, że jeżeli w specyfikacji przetargu określono, że wadium pieniężne oferenta, którego oferta została przyjęta, zostaje zarachowane na poczet ceny nabycia, na co wybrany wykonawca, poprzez przystąpienie do przetargu, wyraża zgodę, to niewątpliwie w tym momencie następuje zapłata części ceny za dostawę towaru, będącego przedmiotem przetargu.

W opinii NSA wskutek zaliczenie wadium na poczet ceny nabycia nie traci ono swoich dotychczasowych funkcji, podobnie zresztą jak zadatek czy zaliczka. Zdaniem Sądy uwzględnić przy tym należy, że zabezpieczająca funkcja wadium uregulowana została na wzór zadatku i wyraża się ona w tym, że jeżeli od zawarcia umowy uchyla się zwycięski uczestnik, organizator może pobraną jako wadium sumę zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia zapłaty wadium. Z kolei jeżeli od zawarcia umowy uchyla się organizator przetargu, zwycięski uczestnik może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody.

Podsmuowując NSA wskazał, że wybór w przetargu oferenta stanowi jednoznaczne określenie dostawy towaru pod względem podmiotowo-przedmiotowym, a gdy towarzyszy mu zaliczenie wadium na poczet ceny nabycia, oznacza uiszczenie części ceny przed wykonaniem dostawy towaru, co zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy VAT rodzi w podatku od towarów i usług powstanie obowiązku podatkowego z tego tytułu.

Wyrok powyższy potwierdza dotychczasowe orzecznictwo m.in. wyrok z 22 września 2009 r., sygn. akt I FSK 1434/09.