Umowa komisu (pośrednictwa?) – moment powstania obowiązku podatkowego, termin wystawienia faktury VAT.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego komis jest umową, w której przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym.

Jeśli natomiast idzie o podatkową kwestię komisu zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy VAT przez dostawę towarów, o ktorej mowa w art. 5 (podlegającą opodatkowaniu) ,rozumie się m.in. wydanie towarów na podstawie umowy komisu między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej. Za odpłatna dostawę towarów ustawodawca uznał również wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta.

Dla niektórych czynności ustawa VAT. przewiduje szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Jednym z takich przykładów jest art. 19 ust. 16a dotyczący umowy komisu. W przypadku „oddawania w komis” tj. w komisie sprzedaży obowiązek podatkowy po stronie komitenta powstaje z chwilą otrzymania zapłaty za wydany towar, jednak nie później aniżeli w ciągu 30 dni od dokonania dostawy towarów przez komisanta. W konsekwencji samo „wstawienie” towaru do komisu dla komitenta nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego. Zaistnienie obowiązku podatkowego uzależnione jest od „zrealizowania” umowy komisu (tzn. otrzymania zapłaty albo sprzedaży przedmiotu na rzecz osoby trzeciej). Regulacja zawarta w art. 19 ust. 16a ma zastosowanie wyłącznie do dostawy towarów dokonanej przez komitenta (po stronie komisanta obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych).

Jeśli chodzi o termin wystawienia faktury również przewidziono szczególną regulację. Rporządzenie MFz dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, przewidują w § 11 ust. 1 i 2,że komitent wystawia fakturę nie wcześniej, aniżeli 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego i nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu umowy komisu nie powstaje przed sprzedażą towaru przez komisanta – czyli komitent nie musi regulować podatku przed sprzedaniem jego towaru. Zgodnie bowiem z treścią art. 19 ust. 16a ustawy o VAT w przypadku umowy komisu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta.

W tytule nie bez przyczyny w nawiasie wskazałem pośrednictwo – miałem tutaj na myśli pośrednictwo w wyniku którego pośrednik otrzymuje prowizję za zrealizowaną sprzedaż, bądź zakup działając w swoim imieniu na rzecz osoby trzeciej. Krajowa ustawa odwołuje się wyłącznie do komisu jednak przepisy Dyrektywy 112 wskazują, iż dostawą towarów podlegającą opodatkowaniu jest każde przekazanie towarów na podstawie umowy, która przewiduje zapłatę prowizji od sprzedaży lub kupna. Należałoby więc zastanowić się czy pojęcie komisu wyrażone w ustawie można traktować na tyle szeroko dokonując wykładni w zgodzie z dyrektywą, czy może uznać że polska w sposób niewłasciwy implementowała treść przepisów.